Hoge Raad, 12-09-2003, AF8560, C02/029HR

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

in de zaak van:

t e g e n

1. Het geding in feitelijke instanties

2. Het geding in cassatie

3. Uitgangspunten in cassatie

3.1 In cassatie kan worden uitgegaan van de feiten die in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 2 zijn vermeld.

3.2 [Eiser] heeft als voormalig werknemer van [verweerster] betaling gevorderd ter zake van (a) achterstallig salaris en (b) niet-genoten vakantiedagen. De kantonrechter heeft deze vorderingen afgewezen. Met betrekking tot vordering (a) heeft de kantonrechter overwogen dat voldoende vaststaat dat partijen, anders dan [eiser] heeft gesteld, een aan de omzet gekoppelde verhoging van diens salaris niet zijn overeengekomen. Ten aanzien van vordering (b) heeft de kantonrechter het beroep van [verweerster] op rechtsverwerking gegrond geoordeeld. De rechtbank heeft wat vordering (a) betreft [eiser] toegelaten tot het bewijs van de door hem gestelde afspraak. Wat vordering (b) betreft heeft naar het oordeel van de rechtbank (rov. 17) te gelden dat van rechtsverwerking sprake is "wanneer [eiser] de kwestie van de niet-genoten vakantiedagen tijdens zijn dienstverband nimmer bij [verweerster] ter sprake heeft gebracht en [verweerster] op grond hiervan mocht vertrouwen dat [eiser] in deze geen rechten geldend zou maken". In gelijkluidende zin heeft de rechtbank overwogen (rov. 13) met betrekking tot het (subsidiaire) beroep op rechtsverwerking ten aanzien van vordering (a). De rechtbank heeft vervolgens overwogen dat [eiser] uitdrukkelijk heeft aangeboden te bewijzen dat hij de kwestie van de verhoging van zijn salaris en de kwestie van de niet-genoten vakantiedagen tijdens zijn dienstverband bij [verweerster] voorafgaand aan de datum van de dagvaarding ter sprake heeft gebracht en zij heeft hem tot dat bewijs toegelaten.

4. Beoordeling van het middel in het principale beroep

4.1 De onderdelen 1 en 2, die zijn gericht tegen de rechtsoverwegingen 13 en 17 van het vonnis van de rechtbank, stuiten af op het bepaalde in art. 399 Rv. Deze overwegingen bevatten immers, anders dan de onderdelen veronderstellen, geen uitdrukkelijk en zonder voorbehoud gegeven beslissing over de bewijslastverdeling. De rechtbank heeft alvorens enige verdere beslissing te nemen [eiser] overeenkomstig zijn uitdrukkelijk daartoe strekkende aanbod toegelaten tot bewijslevering van feiten die voor de beoordeling van het geschil dat partijen verdeeld houdt, van belang zijn, zonder dat zij daarbij een oordeel heeft gegeven over de vraag wie van partijen bewijs moet leveren en welke de gevolgen zijn als deze daarin niet slaagt.

4.2 Onderdeel 3 van het middel dat klaagt dat de rechtbank (in rov. 17) ten onrechte, althans op onbegrijpelijke wijze, heeft geoordeeld dat [verweerster] aan het stilzwijgen van [eiser] het vertrouwen mocht ontlenen dat deze geen rechten (meer) ter zake van niet-genoten vakantiedagen zou laten gelden, berust op een onjuiste lezing van het vonnis en kan daarom wegens gebrek aan feitelijke grondslag niet tot cassatie leiden. De rechtbank heeft immers niet beslist dat [verweerster] reeds aan het stilzwijgen van [eiser] het vertrouwen mocht ontlenen dat hij zijn rechten niet (meer) geldend zou maken. De rechtbank heeft geoordeeld dat van rechtsverwerking sprake is als is voldaan aan twee voorwaarden, namelijk (i) dat [eiser] de kwestie van de niet-genoten vakantiedagen tijdens zijn dienstverband nimmer bij [verweerster] ter sprake heeft gebracht en (ii) dat [verweerster] op grond hiervan in de gegeven omstandigheden mocht vertrouwen dat [eiser] te dezen geen rechten (meer) geldend zou maken. Hieruit volgt dat de rechtbank na bewijslevering aan de hand van alle gestelde omstandigheden nog zal moeten beoordelen of [verweerster] aan - mocht dat komen vast te staan - het stilzwijgen van [eiser] het gerechtvaardigde vertrouwen mocht ontlenen dat [eiser] zijn rechten te dezer zake niet (meer) zou uitoefenen.

5. Beoordeling van het middel in het incidentele beroep

5.1 Het middel keert zich tegen het oordeel van de rechtbank dat het op de weg van [verweerster] ligt om aan te geven wanneer [eiser] zijn 25 vakantiedagen per jaar heeft opgenomen en dat, nu [verweerster] dit heeft nagelaten, aan haar betwisting van het door [eiser] gestelde aantal niet-genoten vakantiedagen voorbij moet worden gegaan. Onderdeel 1 acht dit oordeel onbegrijpelijk, nu in de stellingen van [verweerster] besloten ligt dat [eiser] zijn vakantiedagen heeft opgenomen gedurende de periode dat hij in het buitenland heeft verkeerd, en dat [eiser], gelet op zijn vrije positie, zelf verantwoordelijk was voor het bijhouden van zijn vakantieuren. Onderdeel 2 strekt ten betoge dat het enkele feit dat vaststaat dat de werknemer recht heeft op 25 vakantiedagen per jaar, nog niet meebrengt dat de werkgever moet aangeven wanneer de werknemer deze vakantiedagen heeft opgenomen en dat bij de bewijslastverdeling op dit punt rekening moet worden gehouden met de wijze waarop de werknemer en de werkgever invulling hebben gegeven aan hun rechtsverhouding.

5.2 Bij de beoordeling van het middel moet worden vooropgesteld dat de werknemer het door hem gestelde tegoed aan vakantiedagen zal moeten bewijzen indien de werkgever voldoende gemotiveerd betwist heeft dat aan de werknemer nog vakantiedagen toekomen. In verband met het bepaalde in art. 7:641 lid 2 BW, waarin ervan wordt uitgegaan dat de werkgever verplicht is administratie bij te houden van de door de werknemer genoten vakantiedagen, zal de werkgever in beginsel zijn betwisting mede moeten motiveren aan de hand van de uit deze administratie blijkende gegevens die dan ook door de werkgever in het geding moeten worden gebracht.

5.3 De rechtbank heeft kennelijk geoordeeld dat [verweerster] haar betwisting van de stelling van [eiser] dat hij nog een aantal vakantiedagen tegoed had, niet - in overeenstemming met hetgeen hiervóór in 5.2 is overwogen - voldoende gemotiveerd heeft betwist. Daarbij heeft de rechtbank echter miskend dat ook van een voldoende motivering van deze betwisting sprake kan zijn indien concrete omstandigheden worden gesteld waaruit kan volgen dat de werkgever niet over gegevens kán beschikken met betrekking tot het aantal opgenomen vakantiedagen in verband met de wijze waarop partijen aan de arbeidsovereenkomst invulling hebben gegeven. In het onderhavige geval staat tussen partijen vast dat [verweerster] speciaal was opgericht om [eiser] in staat te stellen activiteiten te ontplooien op het gebied van de meubelimport en is aangevoerd dat [eiser], die vaak in het buitenland verbleef, deze activiteiten met een grote mate van zelfstandigheid mocht uitvoeren, en ook uitvoerde, zonder dat hij een urenverantwoording behoefde af te leggen. Zonder nadere motivering, die ontbreekt, is niet begrijpelijk waarom de rechtbank de verwijzing door [verweerster] naar deze bijzondere omstandigheden niet als een voldoende gemotiveerde betwisting van het door [eiser] gestelde tegoed aan vakantiedagen heeft gezien en waarom zij ondanks dit beroep op deze omstandigheden dat tegoed als vaststaand heeft aangenomen. Het middel treft dus doel.

6. Beslissing

De Hoge Raad:

Dit arrest is gewezen door de vice-president G.G. van Erp Taalman Kip-Nieuwenkamp als voorzitter en de raadsheren H.A.M. Aaftink, D.H. Beukenhorst, A.M.J. van Buchem-Spapens en A. Hammerstein, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer F.B. Bakels op 12 september 2003.