De auto rijdt door: contourenbrief hervorming autobelastingen

De auto is essentieel voor de mobiliteit van Nederlanders, maar het huidige stelsel van autobelastingen staat onder druk. De opkomst van elektrische voertuigen leidt tot dalende inkomsten uit brandstofaccijnzen en bpm, terwijl de motorrijtuigenbelasting (mrb) juist stijgt door het hogere gewicht van elektrische auto’s. Zonder hervorming dreigt scheefgroei en wordt het lastiger om tot een breed gedragen stelsel te komen. De opbrengst van de autobelastingen bedroeg in 2025 circa 17,5 miljard euro, maar deze inkomsten zullen in de toekomst dalen door de elektrificatie van het wagenpark.

Klimaat, energie en bereikbaarheid Het kabinet benadrukt het belang van het halen van de klimaatdoelen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 55% zijn gereduceerd ten opzichte van 1990, en in 2050 moet het wagenpark emissievrij zijn. Elektrificatie draagt bij aan energiebesparing en stikstofreductie, maar de mobiliteitssector loopt achter op andere sectoren. Tegelijkertijd neemt de filedruk toe door lagere gebruikskosten van elektrische auto’s, wat de bereikbaarheid van Nederland onder druk zet.

Betaalbaarheid en keuzes voor de toekomst Betaalbare mobiliteit blijft een speerpunt, maar de overheid kan slechts beperkt sturen via autobelastingen. De lasten verschillen vooral door persoonlijk gebruik en het aantal auto’s per huishouden. Het kabinet wijst op de noodzaak om een nieuwe balans te vinden tussen de beleidsopgaven. Voor de korte termijn is versnelling van elektrificatie urgent, terwijl op de middellange termijn een eerlijke verdeling van lasten tussen fossiele en elektrische rijders centraal staat. Op de lange termijn moeten elektrische auto’s evenredig bijdragen aan de belastinginkomsten.

Richtinggevende keuzes en denkrichtingen Het kabinet schetst drie overkoepelende keuzes: prioritering van beleidsopgaven in de tijd, de gewenste hoogte van de autobelastingen en de samenstelling van de belastingmix (aanschaf, bezit, gebruik). Voor de mrb wordt een grondslagwijziging van gewicht naar voertuigoppervlakte overwogen, zodat elektrische en fossiele auto’s gelijk worden behandeld. Voor de bpm wordt gedacht aan een omvorming naar een tenaamstellingsbelasting, die bij iedere overschrijving wordt geheven. Tot slot wordt een kilometerheffing als optie genoemd om het gebruik van auto’s te belasten en congestie te verminderen. Vanwege de demissionaire status is concrete besluitvorming over de middellange en lange termijn hervorming van de autobelastingen aan een volgend kabinet.

Bron: MvF, 11-07-2025.