Warmtebedrijven en energiebelasting: impact en beleidsopties

Collectieve warmte speelt een sleutelrol in de energietransitie naar een uitstootvrije gebouwde omgeving in 2050. Warmtebedrijven hebben echter zorgen geuit over stijgende kosten, mede door verhogingen in de energiebelasting op aardgas en het beperken van de inputvrijstelling voor warmtekrachtkoppelingen (WKK’s). Deze maatregelen zijn bedoeld om aardgasverbruik te ontmoedigen en de energietransitie te versnellen.
Voor kleinverbruikers, waaronder huishoudens, geldt een gereguleerd maximumwarmtetarief dat is gebaseerd op de kosten van een gemiddeld huishouden met een cv-ketel, inclusief de energiebelasting. Warmtebedrijven mogen in hun tarieven het hoogste belastingtarief doorberekenen, terwijl zij zelf vaak een lager gemiddeld tarief betalen. Dit voordeel neemt de komende jaren af, maar blijft bestaan tot de invoering van een nieuwe, kostengebaseerde tariefregulering.

Onderzoek naar impact en beleidsopties Uit onderzoek blijkt dat de energiebelastingmaatregelen tussen 2023 en 2027 voor het merendeel van de warmtesector geen verlaging van het financiële rendement veroorzaken. Voor 75% van de sector stijgen de inkomsten meer dan de kosten. Voor 19% is de kostenstijging echter één tot twee keer zo hoog als de stijging van de inkomsten, en voor 6% zelfs meer dan twee keer zo hoog. Vooral warmtenetten met veel aardgasgebruik en beperkte verduurzamingsmogelijkheden worden geraakt.
Vanaf 2027 neemt de impact toe voor netten met WKK’s, omdat de inputvrijstelling verder wordt beperkt. Op termijn kunnen kostenstijgingen worden doorberekend zodra de nieuwe tariefregulering is ingevoerd, afhankelijk van de borging van de betaalbaarheid voor huishoudens.

Mogelijke maatregelen en aanpassingen Het kabinet heeft drie opties verkend om negatieve effecten te verzachten: een generieke verlaging van de energiebelasting op aardgas, aanpassing van de inputvrijstelling en een bijzondere regeling voor warmtebedrijven. Al deze opties zijn ondoelmatig omdat ze vooral generiek werken, terwijl het probleem zich bij een klein deel van de sector voordoet. Bovendien ondermijnen ze het doel om aardgasverbruik te ontmoedigen.
Daarnaast wordt onderzocht of de tariefregulering tijdelijk kan worden aangepast, zodat warmtebedrijven hogere kosten kunnen doorberekenen aan huishoudens. Ook dit is ongericht en verhoogt de energierekening voor alle huishoudens aan een warmtenet.
Tot slot worden aanpassingen in de stadsverwarmingsregeling voorbereid om onbedoelde lastenstijgingen bij calamiteiten of vervanging van warmtebronnen te voorkomen.

Bron: MvF, 11-07-2025, ‘Kamerbrief warmtebedrijven en energiebelasting’