Heldere informatie nodig over marginale druk

Het Nederlandse belasting- en toeslagenstelsel is complex, doordat veel onderdelen afhankelijk zijn van het inkomen. Dit maakt het voor veel mensen lastig om precies te weten hoeveel belasting en premies zij moeten betalen als ze meer gaan werken, en hoeveel toeslagen ze mogelijk verliezen (marginale druk).
Uit een experiment van de Erasmus Universiteit Rotterdam en het ministerie van Financiën blijkt dat vooral mensen met lagere inkomens de marginale druk vaak overschatten. Gemiddeld schatten zij deze 28 procentpunten te hoog in, waardoor zij er onterecht van uitgaan dat extra werken nauwelijks oplevert. Mensen met midden- en hogere inkomens schatten de marginale druk juist licht te laag in, gemiddeld 3 à 4 procentpunten. Door deze mispercepties kunnen mensen besluiten om minder te werken dan zij eigenlijk zouden willen, of juist meer omdat ze de belastingdruk onderschatten.

Krapte op de arbeidsmarkt Onderzoekers testten drie manieren om deze mispercepties te verkleinen: (1) het geven van informatie over de werkelijke marginale druk per inkomensgroep, (2) een persoonlijke inschatting met behulp van de Nibud werkurenberekenaar, en (3) de combinatie van beide. Alle interventies bleken effectief: vooral de mensen die hun marginale druk te hoog inschatten gingen na het ontvangen van de juiste informatie hun inschatting met gemiddeld 4 tot 7 procentpunten bijstellen. Dit leidde ook tot een toename van het arbeidsaanbod: gemiddeld wilden zij 1,5 uur per week meer werken na het experiment.
Deze resultaten laten zien dat heldere, toegespitste informatie mensen kan helpen betere keuzes te maken over werk en inkomen. Stimulering van arbeidsdeelname is met name belangrijk gezien de huidige krapte op de arbeidsmarkt. Overheid, werkgevers en andere partijen kunnen, door het beter uitleggen van de werkelijke marginale druk, bijdragen aan een actiever arbeidsaanbod – vooral onder lagere inkomensgroepen. Duidelijkheid over de gevolgen van meer werken helpt mensen verstandiger beslissingen te nemen over arbeidsuren, waardoor het arbeidsaanbod op de Nederlandse markt groeit.

Bron: MvF 15-10-2025, nr. 2025-0000469310