Rapport evaluatie ANBI- en SBBI-regelingen

Particuliere filantropie speelt een cruciale rol in de Nederlandse samenleving; in 2022 werd € 5,3 miljard gedoneerd aan goede doelen. Het doel van deze evaluatie is het in kaart brengen van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de ANBI- en SBBI-regelingen.

ANBI-regeling Uit het onderzoek volgt dat er geen harde conclusie kan worden getrokken over de vraag of de ANBI-regeling daadwerkelijk doeltreffend en doelmatig is. Daarom wordt als eerste aanbevolen meer zicht te verkrijgen op de gegevens die de Belastingdienst nodig heeft. Een portal of een andere wijze van digitalisering die de taakuitvoering voor het ANBI-team ondersteunt, kan een goede aanzet hiervoor zijn. Het advies is nader te onderzoeken welke databronnen de Belastingdienst kan gebruiken om bijvoorbeeld te achterhalen of instellingen daadwerkelijk actief of juist slapend zijn, welke verschillende soorten en maten van ANBI’s er zijn en in hoeverre er misbruik/oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van de regeling. Daarnaast zou meer ingezet kunnen worden op vormen van sectorale regelgeving, codes en zelfregulering, naast de eigen toezichtactiviteiten van de Belastingdienst. Dit verlicht de toezichtlast van de Belastingdienst, en ook de lasten voor de instellingen.

SBBI-regeling Ook over de doelmatigheid en doeltreffendheid van de SBBI-regeling kunnen geen harde conclusies worden getrokken. De onderzoekers bevelen aan om data over het doelbereik van de SBBI-regeling helder te krijgen, zodat een analyse kan worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid. Vervolgens kan worden bepaald of het gebruik van de SBBI-regeling gestimuleerd zou moeten worden, gelet op de huidige beperkte bekendheid met de regeling, door het creëren van bekendheid. Tegelijkertijd verdient het aanbeveling daarbij te onderzoeken of meer bekendheid, (naar verwachting) ook daadwerkelijk gepaard zal gaan met toenemend gebruik van de regeling.

Kabinetsreactie De staatssecretaris wil de kabinetsreactie op deze evaluatie voor de zomer naar de Kamer sturen. In deze kabinetsreactie zal hij ook ingaan op het onderzoek naar familiestichtingen voor zover dat betrekking had op ANBI’s. Daarnaast komt hij in de kabinetsreactie terug op de toezegging over de verkenning in hoeverre het toevoegen van strafbare feiten als grond voor intrekking van de ANBI-status in de AWR wenselijk en mogelijk is.

Bron: MvF, 23-04-2025, nr. 2025-0000098113, Aanbieding rapport Evaluatie ANBI- en SBBI-regelingen