Onderzoek naar gedifferentieerde vliegbelasting: effecten beperkt

Vijf varianten van afstandsafhankelijke vliegbelasting onderzocht Er zijn vijf varianten onderzocht voor een vliegbelasting die varieert naar vliegafstand. Elke variant kent een a-variant (op basis van de eindbestemming) en een b-variant (op basis van de eerste bestemming). De varianten verschillen in indeling van afstandsklassen en de behandeling van transferpassagiers. Sommige varianten bevatten extra toeslagen voor businessclass en privéjets.

Effecten op passagiers, klimaat en economie De invoering van een afstandsafhankelijke vliegbelasting zorgt volgens de onderzoekers voor een beperkte daling van het aantal passagiers vanaf Nederlandse luchthavens: tussen 0,1 en 0,7% in 2030. Vooral vrijetijdsreizigers vliegen minder; het aantal zakelijke reizigers blijft vrijwel gelijk, behalve bij een forse toeslag op businessclass. Omdat de vraag naar vliegen in de toekomst hoger blijft dan de capaciteit, verandert het aantal vluchten nauwelijks. Er wordt in alle varianten wel een verschuiving verwacht van lange naar kortere vluchten, waardoor de gemiddelde reisafstand afneemt en de Nederlandse luchtvaartemissies met 1 tot 3% dalen. De impact op geluidsoverlast en luchtkwaliteit is minimaal.
Alle varianten leveren de beoogde extra opbrengst van € 257 miljoen op. In sommige varianten dragen ook transferpassagiers bij aan de opbrengst. De gevolgen voor werkgelegenheid zijn gering; de bredere economische effecten zijn lastig te kwantificeren, maar de onderzoekers verwachten een beperkte impact.

Gevolgen voor netwerkkwaliteit en Caribische eilanden Door de belasting verschuift het aanbod licht van verre naar nabijgelegen bestemmingen. In b-varianten kiezen meer reizigers voor buitenlandse overstappen om belasting te ontwijken, wat negatieve effecten kan hebben op de netwerkkwaliteit van Schiphol.
Voor het Caribisch deel van het Koninkrijk neemt het aantal vluchten af, dalen de bestedingen op de eilanden met € 13 tot € 37 miljoen en wordt een lichte daling van de werkgelegenheid en het BBP verwacht.

Reacties uit consultatie: verdeeldheid en aandachtspunten Tijdens de internetconsultatie steunden veel indieners differentiatie naar afstand vanwege de hogere CO₂-uitstoot van lange vluchten. Tegelijkertijd bestaan zorgen over betaalbaarheid, concurrentiepositie en de gevolgen voor de Caribische eilanden. Over transferpassagiers en reisklassen lopen de meningen uiteen. De uitkomsten van het onderzoek en de consultatie vormen de basis voor de verdere uitwerking van het voorstel.

Bron: MvF, 26-06-2025, nr. 2025-0000163702, Onderzoek gedifferentieerde vliegbelasting