Investeringstijdstip bij verplichtingen met een opschortende dan wel ontbindende voorwaarde
Investeringstijdstip bij verplichtingen met een opschortende dan wel ontbindende voorwaarde
Gegevens
- Kenmerk
- KG:212:2025:5
- Publicatiedatum
- 17 december 2025
- Bron
- Kennisgroepen Standpunten
- Status
- Geldig
Aanleiding
De Kennisgroep winstfaciliteiten en firmaproblematiek heeft casussen ontvangen over het investeringstijdstip bij verplichtingen waarin een opschortende voorwaarde dan wel een ontbindende voorwaarde is opgenomen. In de voorgelegde casussen is sprake van ‘samenloop’ met de aanvraag van een aanschafsubsidie bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (hierna: RVO). De Kennisgroep heeft hierin aanleiding gevonden om deze problematiek te verduidelijken met enkele casusposities. Dit standpunt is afgestemd met de RVO.
Een ondernemer schaft een elektrische vrachtwagen aan en tekent hiervoor een opdrachtbevestiging op 9 mei 2024. De aanschafsubsidie is eveneens op 9 mei 2024 aangevraagd bij de RVO. De melding voor de milieu-investeringsaftrek (hierna: MIA) is op 22 december 2024 bij de RVO ingediend. Het bedrijfsmiddel waarin wordt geïnvesteerd, kwalificeert in 2024 voor de MIA op grond van de Milieulijst 2024. Een milieu-investering moet binnen drie maanden na het aangaan van de verplichtingen worden aangemeld. Aan de hand van verschillende casussen is verduidelijkt wanneer de milieu-investering tijdig is gemeld.
Vragen
In de opdrachtbevestiging is een ontbindende voorwaarde opgenomen die inhoudt dat de opdracht wordt ontbonden als de aangevraagde aanschafsubsidie niet wordt verstrekt. De aanschafsubsidie is op 12 oktober 2024 toegekend.
Is de melding voor de MIA tijdig ingediend bij RVO?
In de opdrachtbevestiging is een opschortende voorwaarde opgenomen die inhoudt dat de opdracht doorgaat als de ondernemer een positieve beslissing op de aanvraag voor verlening van de aanschafsubsidie heeft ontvangen. De aanschafsubsidie is op 12 oktober 2024 toegekend.
Is de melding voor de MIA tijdig ingediend bij RVO?
In de opdrachtbevestiging is een opschortende voorwaarde opgenomen die inhoudt dat de opdracht doorgaat als de ondernemer een positieve beslissing op de aanvraag voor verlening van de aanschafsubsidie heeft ontvangen. De aanvraag voor de aanschafsubsidie is op 30 juni 2024 afgewezen. De ondernemer heeft besloten de opdracht door te laten gaan en is dit op 25 september 2024 met de leverancier overeengekomen.
Is de melding voor de MIA tijdig ingediend bij RVO?
Antwoorden
De melding is niet tijdig gedaan. Het moment van aangaan van de verplichting is het moment van de opdrachtbevestiging op 9 mei 2024. Omdat de vervulling van de ontbindende voorwaarde niet in de macht van de ondernemer ligt, komt daaraan in zoverre geen betekenis toe.
De melding is niet tijdig gedaan. Hoewel de aanschafsubsidie is toegekend, geldt dat de ondernemer niet eenzijdig invloed heeft op de vervulling van de opschortende voorwaarde. Aan de opschortende voorwaarde komt in zoverre geen betekenis toe. Het moment van aangaan van de verplichting op 9 mei 2024 is daarmee het moment van de opdrachtbevestiging.
De melding is tijdig gedaan. De datum van aangaan van de verplichting is de datum waarop de ondernemer de opdracht alsnog door laat gaan. De opschortende voorwaarde is immers in werking getreden waardoor sprake is van een op 25 september 2024 gegeven (nieuwe) opdracht.
Beschouwing
Algemeen
In zijn arrest van 15 april 1959, ECLI:NL:HR:1959:AY1765, heeft de Hoge Raad (hierna: HR) een definitie gegeven voor het aangaan van een verplichting:
"Een overeenkomst waarbij de ondernemer tegenover de bedongen levering van een bedrijfsmiddel een verplichting tot betaling en daarmee een commercieel risico aanvaardt."
Het aangaan van een verplichting moet dus voortkomen uit een obligatoire overeenkomst met aan de ene kant een levering en aan de andere kant een juridische betalingsverplichting.
Artikel 6:22 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) geeft de mogelijkheden voor het ontstaan van een voorwaardelijke verbintenis:
"Een opschortende voorwaarde doet de werking der verbintenis eerst met het plaatsvinden der gebeurtenis aanvangen; een ontbindende voorwaarde doet de verbintenis met het plaatsvinden der gebeurtenis vervallen."
Oftewel, ook een voorwaardelijke verbintenis is een verplichting. Niet de verplichting, doch haar werking is tot het in vervulling gaan van de voorwaarde opgeschort (zie onder andere Groene Serie Verbintenissenrecht I Titel 1, 2, 4 en 5, art. 6:22 BW, aant. 9, De ‘sluimerende’ verbintenis).
In HR 2 september 1987, ECLI:NL:HR:1987:AW7604, oordeelde de HR dat bij het aangaan van een verplichting onder ontbindende voorwaarde, het sluiten van de overeenkomst bepalend is voor het moment waarop verplichtingen zijn aangegaan en niet zozeer het tijdstip waarop vaststaat dat de ontbindende voorwaarde niet in vervulling zal gaan.
In HR 23 januari 1985, ECLI:NL:HR:1985:AW8360, overwoog de HR dat onder het aangaan van een verplichting ook een verplichting onder een opschortende voorwaarde wordt begrepen, aangezien de ondernemer die een zodanige verplichting aangaat vóór de vervulling van de voorwaarde al gebonden is. Er is dus al sprake van een verbintenis en daarmee een investering voor de investeringsaftrek, enkel de werking is opgeschort.
Het hiervoor gestelde is niet van toepassing als de ondernemer het eenzijdig in zijn macht heeft om de voorwaarde al dan niet in vervulling te laten gaan. Het investeringstijdstip voor de investeringsaftrek ligt dan op het moment dat sprake is van onomkeerbare gevolgen. Dit volgt uit twee hofuitspraken. De uitspraak van Hof ’s-Gravenhage van 3 juni 1975, ECLI:NL:GHSGR:1975:AX3445, betrof een casus waarin sprake was van een koopovereenkomst met een ontbindende voorwaarde. De vervulling van de ontbindende voorwaarde lag volledig in de macht van de koper en het hof oordeelde dat pas sprake was van het aangaan van een verplichting als de koper zich daaraan niet meer eenzijdig kon onttrekken. In de uitspraak Hof ’s-Gravenhage 23 september 1981, nr. 57/81 heeft het hof het bovenstaande ook bevestigd ten aanzien van een overeenkomst onder opschortende voorwaarde. Het moment van onomkeerbare gevolgen is dan het moment van aangaan van de verplichting.