A-G: misschien btw-aftrek voor ‘low care’ hospice

De afgelopen jaren hebben diverse feitenrechters zich gebogen over de vraag of de diensten van een zogenoemd ‘low care’ hospice of ‘bijna-thuis-huis’ belast zijn met of vrijgesteld zijn van omzetbelasting. Die procedures hebben gemeen dat de dienstverlening door deze belanghebbenden in de kern bestaan uit de terbeschikkingstelling van een gastenkamer met aanvullend algemene verzorging door vrijwilligers. De medische verzorging en verpleging van de gasten vindt rechtstreeks door de (eigen) huisarts en (thuis)zorgorganisatie plaats. De inzet van de geschillen was steeds of de btw-ondernemers recht hebben op aftrek van de omzetbelasting die is begrepen in de kosten van de (ver)bouw van een nieuw hospice. De ondernemers stellen dat hun dienst wordt gekenmerkt door kortdurende verhuur, die is belast tegen het verlaagde tarief.

Oordelen van de feitenrechters tot nu toe De oordelen van de feitenrechters lopen enigszins uiteen. De meesten oordelen dat de btw-ondernemer één prestatie verricht. De meeste feitenrechters bestempelen deze prestatie als verzorging met logies of als de tijdelijke verhuur van de gastenkamer. Een enkeling oordeelt dat sprake is van twee diensten. Het zou dan gaan om enerzijds het aanbieden van logies en anderzijds de diensten van de vrijwilligers. In de gevallen waarin de hoofddienst wordt gekenmerkt door verzorging met logies verschillen de feitenrechters van mening over de vraag welke omzetbelastingvrijstelling precies van toepassing is. Daarbij gaat het om de vrijstellingen voor:

• het verzorgen en het verplegen van personen die zijn opgenomen in een inrichting. Deze vrijstelling geldt ook voor de handelingen die daarmee nauw samenhangen, zoals het verstrekken van spijzen en dranken, geneesmiddelen en verbandmiddelen aan genoemde personen;

• aan te wijzen leveringen en diensten van sociale of culturele aard, mits de ondernemer geen winst beoogt. Bovendien mag er geen verstoring van concurrentieverhoudingen optreden ten opzichte van ondernemers die winst beogen;

• de verblijfszorg en/of huishoudelijke hulp, voor zover die zorg niet gepaard gaat met verblijf in een instelling en plaatsvindt aan personen ten behoeve van wie in een indicatiebesluit is vastgesteld dat ze op de in die onderdelen bedoelde zorg zijn aangewezen.

Arrest kan meer helderheid verschaffen Rechtbank Den Haag heeft in een zaak geoordeeld dat de tijdelijke verhuur van de gastenkamer door een stichting de hoofddienst is. Die hoofddienst is aan te merken als verhuur in het kader van het pensionbedrijf aan personen die daar slechts voor een korte periode verblijf houden. Die verhuur is belast met omzetbelasting. Hof Den Haag daarentegen bestempelt de prestatie van de stichting als (het coördineren van) het verlenen van zorg. Die prestatie is volgens het hof vrijgesteld van omzetbelasting. De A-G stelt dat de Hoge Raad deze zaak zou kunnen aangrijpen om meer helderheid te verschaffen over deze problematiek. In het bijzonder is het belang van de rechtseenheid daarmee gediend.

Hof heeft onvoldoende gemotiveerd Wat betreft de hofuitspraak, daarin kan de A-G zich in het geheel niet vinden. Het Hof van Justitie van de EU heeft diverse relevante aanwijzingen gegeven voor de beoordeling of een ondernemer voor de heffing van omzetbelasting twee of meer afzonderlijke prestaties dan wel één enkele prestatie verricht. Daarbij moet een rechter onder meer kijken naar de relatieve waarde van elk van de handelingen die mogelijk samen één prestatie vormen. Het hof heeft onvoldoende laten blijken dat het rekening heeft gehouden met deze aanwijzingen. Bovendien heeft het hof ten onrechte geoordeeld dat de inspecteur afdoende heeft bewezen dat aan een deel van de gasten in het hospice de vereiste Wlz-indicatie is afgegeven. Verder is het hof ten onrechte voorbijgegaan aan een bepaling waardoor zonder indicatiebesluit toch een btw-vrijstelling kan gelden.

Ziekenhuisvrijstelling Ten slotte bespreekt de A-G nog kort de ‘ziekenhuisvrijstelling’. Deze vrijstelling komt pas aan de orde als sprake is van ‘ziekenhuisverpleging en medische verzorging’ of daarmee nauw samenhangende handelingen. De dienstverlening door de stichting valt niet als zodanig te beschouwen. Op grond van de door het hof vastgestelde feiten houdt de dienstverlening van de stichting namelijk hooguit algemene verzorging in. De ruime uitleg die de Nederlandse wetgever aan deze vrijstelling geeft, kan de stichting in dit geval niet worden tegengeworpen. De A-G adviseert de Hoge Raad het cassatieberoep van de stichting gegrond te verklaren. Ook adviseert de A-G de Hoge Raad om de zaak te verwijzen zodat een hof opnieuw beoordeelt:

• of de stichting twee of meer afzonderlijke prestaties dan wel één enkele prestatie verricht,

• of op die prestatie(s) een vrijstelling van omzetbelasting van toepassing is; en zo ja,

• in hoeverre de stichting recht heeft op aftrek van de omzetbelasting die is begrepen in de kosten van de bouw van het hospice.

Bron: A-G Ettema 25-20-2024 (gepubl. 08-11-2024), (ECLI:NL:PHR:2024:1142), Rb. Den Haag 30-06-2022 (gepubl. 01-02-2023) (ECLI:NL:RBDHA:2022:6762), Hof Den Haag 10-05-2023 (gepubl. 04-10-2023) (ECLI:NL:GHDHA:2023:1823)
Wet: art. 11 lid 1 onderdelen c, f en g sub 2° Wet OB 1968, art. 7 lid 2 en 4 en post b.13 Bijlage B Uitv.besl. OB 1968