Aflevering 3

Slapend rijk worden, rijk worden zonder er veel moeite voor te hoeven doen, wie wil dat eigenlijk niet? En slapend rijk worden met belastingen? De maand augustus is zo’n maand waarin dat gebeuren kon. Daarvoor moeten we een stukje terug in de geschiedenis.

Vooropgesteld: ik rook niet en mijn deelname aan kansspelen blijft beperkt tot het jaarlijkse lot voor de korfbalclub of Oranjevereniging. Van enig persoonlijk belang is dus geen sprake. Maar toch zag ik er recent de lol wel van in dat de begrote (meer)opbrengst van de Kansspelbelasting – ondanks (of juist dóór) een stevige tariefverhoging in zowel 2025 als 2026 – niet zal worden gehaald.

Er wordt ieder jaar weer veel tijd en aandacht besteed aan de opstelling ervan, maar gelezen wordt het naar mijn stellige overtuiging maar weinig. En dat is jammer, want er valt veel interessants in de Jaarrapportage 2024 van de Belastingdienst te ontdekken. Aan Tjebbe van Oostenbruggen, Staatssecretaris Fiscaliteit, Belastingdienst en Douane zal het niet liggen, want hij heeft de rapportage op 22 mei 2025 ter kennisname aan de Tweede Kamer gestuurd. 1

De Wet DBA, die schijnzelfstandigheid wil aanpakken, wordt sinds begin dit jaar gehandhaafd. Ook mkb’ers moeten daar alert op zijn, waarschuwt Maaike Damen van PwC. Zelfs met maar één ingehuurde zzp’er kunnen de financiële risico’s aanzienlijk zijn.

De fiscale perikelen rondom de onzakelijke lening blijven een belangrijk aandachtspunt voor de praktijk. In deze bijdrage geven we enkele praktische handvatten om een (on)zakelijke lening-discussie met de Belastingdienst te voorkomen. Daarnaast geven we een toelichting op de gevolgen van een onzakelijke lening voor de schenkbelasting.

In een levenstestament kan volmacht worden gegeven aan een van de kinderen om alle belangen te behartigen. Dat kan tot onenigheid leiden met de overige kinderen. Wat kan daarvan het gevolg zijn? Wat als in het levenstestament de wens wordt uitgesproken dat de gevolmachtigde ook tot bewindvoerder wordt benoemd? Is de rechter daaraan gebonden?

Na diverse aanpassingen in de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten in de afgelopen jaren resteren nog een paar maatregelen die per 1 januari 2026 in werking treden. Wat hangt overdragende ondernemers en hun opvolgers nog boven het hoofd?

Sinds het arrest van het Hof van Justitie in de zaak-Halifax (C-255/02) in 2006 is het leerstuk van misbruik van recht stevig verankerd in het Europese en Nederlandse btw-recht. Dit beginsel stelt dat belastingplichtigen binnen het btw-stelsel de vrijheid behouden om hun activiteiten fiscaal zo efficiënt mogelijk te structureren, maar deze vrijheid kent een duidelijke grens: het plegen van misbruik van recht is niet toegestaan. De laatste jaren staat het leerstuk centraal in uiteenlopende geschillen, waarbij de Belastingdienst misbruik heeft gesteld in onder meer constructies voor het uitdividenden van auto’s en internationale vennootschapsstructuren.

Een wettelijk vertegenwoordiger moet rekening houden met de wettelijke termijn van drie maanden voor verwerping van de nalatenschap. Deze termijn kan worden verlengd. Wat als de termijn is verlopen? Wat is dan het gevolg? Wanneer kan daarvan worden afgeweken?

De nalatenschap (erfenis) moet door de erfgenamen in onderling overleg worden verdeeld. Daarvoor moet de administratie van de erflater worden doorgenomen. Wat als een erfgenaam het bestaan van een goed verzwijgt? Wie is dan de rechthebbende tot dat goed? Wat staat er in de wet en wat zegt de rechter?

Begin van dit jaar bood de Staatssecretaris van Financiën aan de Tweede Kamer het eindrapport aan van Deloitte over de actualisatie van rekenforfaits in belastingen die gebaseerd zijn op levensverwachting en rente. Deze forfaits komen terug in de successieheffingen, inkomstenbelasting (box 3), overdrachtsbelasting en omzetbelasting. Voor sommige van deze belastingen zijn de forfaits sinds 1980 niet meer aangepast, terwijl de levensverwachting en rente sindsdien wel aanzienlijk zijn veranderd.

De Belastingdienst ontwikkelt een nieuwe dienst: Inzage Fiscaal Dossier. Hiermee kunnen belastingplichtigen en hun adviseurs toegang krijgen tot de fiscale dossiers die bij de Belastingdienst bekend zijn met speciale aandacht voor correctie, bezwaar en beroep. In september 2025 voert de Belastingdienst een gebruikerservaringsonderzoek uit. De ontwikkeling richt zich allereerst op de inkomstenbelasting zonder winst uit onderneming. De bedoeling is dat het Inzage Fiscaal Dossier in de loop van 2026 beschikbaar komt.

De Staatssecretaris van Financiën heeft het rapport ‘Kansen voor lagere tarieven en beter beleid’ aan de Tweede Kamer aangeboden. Het rapport stelt dat Nederland circa 200 fiscale regelingen kent, waarvan er 125 actief worden gemonitord. Daarmee is in 2025 een bedrag van € 167 miljard gemoeid, ruim 40% van de jaarlijkse belastingopbrengst. Veel regelingen blijken in de praktijk niet effectief, achterhaald of te complex voor belastingplichtigen en de Belastingdienst.

In toenemende mate komt het voor dat de rechter een testament buiten werking stelt op basis van een wijziging van omstandigheden. Een voorbeeld hiervan deed zich voor bij de rechtbank Gelderland op 16 april 2025:

De Universiteit Leiden heeft, in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC), onderzoek gedaan naar de werking van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie. Deze wet, ingevoerd op 15 november 2023 voor twee jaar, beoogt meer transparantie te creëren rond turboliquidaties en de rechtspositie van schuldeisers te versterken. Turboliquidaties zijn de meest gebruikte vorm van bedrijfsbeëindiging, ongeveer 80% in 2024. Het onderzoek concludeert dat de wet bijdraagt aan meer inzicht voor schuldeisers, dankzij de verantwoordings- en mededelingsverplichtingen. In de praktijk worden deze verplichtingen echter niet altijd volledig nageleefd: stukken zijn vaak summier of onvolledig en toezicht is beperkt. Hierdoor blijft de werkelijke transparantie achter bij de bedoeling van de wet. Ook de preventieve werking tegen misbruik blijkt beperkt zolang handhaving onvoldoende effectief is. De onderzoekers bevelen aan de tijdelijke wet te verlengen en te ontwikkelen tot een structurele regeling, met verduidelijking van de verantwoordingsplicht, uitbreiding van het inzagerecht en versterking van toezicht en sancties. Daarmee kan de balans worden verbeterd tussen een efficiënte beëindiging van lege rechtspersonen en de bescherming van schuldeisers.

Via een internetconsultatie zijn partijen uitgenodigd om te reageren op de Eindejaarsregeling 2025. Hierin zijn onder meer enkele versoepelingen opgenomen van de bezits- en voortzettingseis van de bedrijfsopvolgingsregeling in de Successiewet. Hiermee leiden bepaalde herstructureringen, zoals de ruisende inbreng, terugkeer en juridische fusies en splitsingen per 1 januari 2026 niet langer tot schending van de bezits- of voortzettingseis. Ook een overgang krachtens huwelijksvermogensrecht leidt in die situaties niet tot verlies van de vrijstelling. Hiermee komt de Staatssecretaris zijn toezeggingen na uit de memorie van toelichting bij de Wet aanpassing fiscale bedrijfsopvolgingsfaciliteiten 2025.